Ceramiden zijn een groep van moleculen die steeds uit vetzuur en de zogenaamde sfingosine bestaan. Ze komen van nature in de huid voor, waarbij op basis van onderzoek momenteel vanuit wordt gegaan dat er minstens 9 verschillende soorten ceramide zijn:
Deze benaming is gebaseerd op een lettersysteem (N, A, O, S, P, H) dat uit de structuur die eraan ten grondslag ligt wordt afgeleid.
Hoewel ceramiden in de natuur voorkomende verbindingen zijn, worden ze voor het gebruik in huidverzorgingsproducten voornamelijk biotechnologisch of synthetisch in een complex proces gemaakt. Het gaat niet makkelijk, maar het is zeker de moeite waard omdat zo eindproducten worden verkregen die huididentiek zijn en daardoor geen irritaties veroorzaken. Verder zijn ze al in lage concentratie (0,05-1%) buitengewoon effectief.
Ceramiden vormen een belangrijk onderdeel van de huidstructuur. Ceramiden zijn essentieel voor onze huidbarrière. Hier vormen ze een groot deel van de 'kit' die de huidcellen samenhoudt. Om te begrijpen wat hiermee wordt bedoeld, kunt u aan een muur van bakstenen en cement denken: de ceramiden vormen daarbij een groot deel van de cement
die de bakstenen (huidcellen) samenhoudt. Alleen als de bakstenen en cement samenkomen, ontstaat er een stevige en dichte muur. En als we naar de hoornlaag (de bovenste laag van de huid, stratum corneum) kijken, betekent dit dat deze minder water verliest en het vocht beter vasthoudt.
Maar als de huid een tekort aan ceramiden heeft, kan deze water slecht vasthouden en voelt deze meestal droog aan. De gevolgen: een schilferige en gebarsten huid. Met dermatologisch onderzoek kon worden vastgesteld dat vooral de beschadigde en zeer droge huid heel positief op ceramiden reageert. Zo konden er minder hoog transepidermaal vochtverlies (TEWL), een verbeterde barrièrefunctie en een gladder uitziend huidbeeld worden waargenomen. Ook de rijpere huid die van nature minder ceramiden aanmaakt, profiteert van een verzorging met ceramiden. Ceramiden worden niet voor niets ook als bestanddelen met anti-agingeffect gezien. Ceramiden hebben niet alleen op de rijpere huid, maar ook bij huidtoestanden met een verstoorde barrièrefunctie en neurodermitis een positief effect.
Ceramiden kunnen van nature niet in water worden opgelost. Daarom zijn ceramiden vooral in crèmes op vetbasis te vinden. Productsoorten waar vaak ceramiden in zitten, zijn vaak rijke en verzorgende crèmes die de regeneratie stimuleren en ondersteunend moeten werken. Daarbij fungeren de ceramiden vaak als begeleidende stoffen die met andere verzorgende bestanddelen worden gecombineerd om de huidbarrière te versterken en indien nodig te repareren. Want een gezonde huidbarrière betekent ook altijd dat de huid goed is gehydrateerd, er vol en fris uitziet en geen rode vlekken, schilfers of droge plekken vertoont.
"Wie begrijpt hoe cosmetische bestanddelen te werk gaan, zet de eerste stap richting een effectieve huidverzorging", aldus biochemicus Dr. S. Schunter. Ze vindt het als gepromoveerd biochemicus leuk om chocola te maken van de vaak cryptische lijsten met bestanddelen van huidverzorgingsproducten: wat zit erin en hoe werkt het. Zij is ervan overtuigd: met deze kennis kun je voor elk huidtype en elke toestand van je huid de juiste verzorging bepalen.
Bibliografie
Coderch et al., Ceramides and skin function. Am J Clin Dermatol. 2003;4(2):107-29.
van Smeden et al., The important role of stratum corneum lipids for the cutaneous barrier function. Biochim Biophys Acta. 2014 Mar;1841(3):295-313.
Wartewig et Neubert, Properties of ceramides and their impact on the stratum corneum structure: a review. Part 1: ceramides. Skin Pharmacol Physiol. 2007;20(5):220-9.